Jubileuszowa Konferencja Podkarpackich Uniwersytetów Trzeciego Wieku „40 lat ruchu UTW w Polsce”.
Celami Konferencji było zwrócenie uwagi na postać profesor Haliny Szwarc , założycielki pierwszego w Polsce uniwersytetu
dla seniorów - oraz omówienie zagadnień związanych z rozwojem i funkcjonowaniem UTW w warunkach określonych
przez senioralną politykę rządu i samorządów.
Konferencję zorganizował Łańcucki Uniwersytet Trzeciego Wieku (LUTW) przy wsparciu Marszałka Województwa Podkarpackiego.
Do udziału w Konferencji zaproszono trzyosobowe delegacje wszystkich UTW z Podkarpacia, słuchaczy Łańcuckiego UTW
i mieszkańców miasta. Gośćmi Konferencji byli Burmistrz i Wiceburmistrz Łancuta, Wicestarosta Powiatu Łańcuckiego,
Rektor Politechniki Rzeszowskiej, Przedstawiciel Marszałka Podkarpackiego , posłowie i przedstawiciele biur poselskich, dyrektorzy współpracujących z LUTW instytucji kulturalnych i działacze NGO .
Po powitaniach i przemówieniach Gości Konferencja rozpoczęła się referatem Krystyny Bielowskiej z UTW im. Haliny Szwarc
w Warszawie zatytułowanym „Postać i dokonania profesor Haliny Szwarc”. Słuchacze dowiedzieli się, ze Halina Szwarc była niezwykłym człowiekiem. Już jako nastolatka wychowana w atmosferze szacunku dla pracy i nauki, przepojona ideą harcerstwa, patriotyzmu, dobrze zapowiadająca się pianistka została pełnoprawnym członkiem organizacji konspiracyjnej, przekształconej wkrótce w Związek Walki Zbrojnej, a następnie w Armię Krajową. Skierowano ją do pracy w wywiadzie, polecono zmienić pisownię nazwiska z Kłąb na Klomb oraz podpisać volkslistę , Musiała opuścić dom rodzinny, przenieść się do niemieckiego liceum,
które ukończyła z wyróżnieniem. Przez kilka wojennych lat jeździła po terenie Niemiec zbierając informacje dla wywiadu by w 1944 roku zatrudnić się w Centralnym Archiwum Medycznym w Berlinie . Aresztowana przez Gestapo osadzona w więzieniu w Łodzi , poddawana była torturom i skazana na karę śmierci. Nie wydała nikogo, a śmierci uniknęła dzięki
wyzwoleniu Łodzi w styczniu 1945 roku.
Po zakończeniu wojny rozpoczął się nowy zwrot w jej życiu: ukrywanie się przed UB, zmaganie się z oskarżeniami o współpracę
z Niemcami i przynależność do AK – trwało to wszystko z niewielkimi przerwami aż do lat 60.
Mimo wszystkich szykan skończyła studia medyczne, wyszła za mąż, zamieszkała w Warszawie, uzyskała doktorat, habilitację
i wreszcie tytuł profesora zwyczajnego w 1984 r. Była specjalistką w dziedzinie endokrynologii, medycyny sądowej i geriatrii.
W latach siedemdziesiątych XX wieku zafascynowana ideą aktywizacji intelektualnej i społecznej seniorów dokonała olbrzymiej pracy programowej i organizacyjnej otwierając pierwszy w Polsce Uniwersytet Trzeciego Wieku.
Po 40 latach działa w Polsce około 500 uniwersytetów dla ludzi starszych, które skupiają 150 000 osób.
Piękne w formie i treści wystąpienie Pani Krystyny Bielowskiej zrobiło na uczestnikach Konferencji wielkie wrażenie, gdyż zarówno działalność konspiracyjna jak i powojenny hart ducha Haliny Szwarc demonstrowany w starciach z funkcjonariuszami UB
nie są ogólnie znane, a na pewno są warte upowszechnienia wśród słuchaczy UTW.
Wystąpienie Pani Prezes Krystyny Lewkowicz poświęcone było rozwojowi ruchu UTW, którego zwieńczeniem było ukonstytuowanie się struktur centralnych w postaci Ogólnopolskiego Porozumienia Uniwersytetów Trzeciego Wieku w Warszawie
oraz Ogolnopolskiej Federacji Stowarzyszeń Uniwersytetów Trzeciego Wieku w Nowym Sączu i podkreślenie roli tych zrzeszeń
w kształtowaniu polityki władz .
Omawiając działalność tych struktur i ich partnerskiej dla Rządu RP roli Krystyna Lewkowicz podkreśliła takie dokonania jak powstanie Parlamentarnego Zespołu ds. UTW pod przewodnictwem posła Michała Szczerby , zwołanie I Kongresu UTW w Warszawie, ogłoszenie roku 2012 rokiem UTW, konsultacje środowiskowe i opracowanie kompleksowego programu na rzecz ruchu senioralnego Program ten znany jest jako Program Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014-2020 (ASOS) i realizowany obecnie
pod kierunkiem ministra Kosiniaka-Kamysza.
Na realizację Programu ASOS w 2014 roku Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przeznaczyło 40 mln zł.
Za ważne wyzwania stojące przed środowiskiem UTW pani prezes Krystyna Lewkowicz uznała między innymi:
- uhonorowanie prof. Haliny Szwarc uchwałą sejmu RP
- Organizację II Kongresu UTW w marcu 2015 roku i wydanie dokumentu końcowego
- realizację obchodów centralnych, regionalnych i lokalnych jubileuszu 40 lecia ruchu UTW
- powołanie Obywatelskiego Parlamentu Seniorów
- wdrażanie programów wydłużania aktywności zawodowej i społecznej seniorów
- inspirowanie rozwoju ruchu wolontariackiego i współpracy międzypokoleniowej
- Ogólnopolski Konkurs „Srebrna Gospodarka” – promowanie przedsiębiorstw produkujących przedmioty użyteczne dla ludzi
starszych.
- dbałość o dobrą markę, jaką stały się polskie Uniwersytety Trzeciego Wieku
Wystąpienie Wiesławy Borczyk – prezesa Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń UTW zaczęło się od złożenia gratulacji dla zebranych przedstawicieli czternastu UTW z okazji utworzenia Podkarpackiego Porozumienia Uniwersytetów Trzeciego Wieku.
Następnie Wiesława Borczyk w referacie plenarnym „ Uniwersytety Trzeciego Wieku w XXI wieku w Polsce - wyzwania
i rekomendacje działań”
poruszyła problem współpracy pomiędzy samorządami a stowarzyszeniami NGO przytaczając przykład działań Hanny Gronkiewicz Walc, której ekipa wspólnie z przedstawicielami NGO i UTW opracowała przejrzyste trzyletnie programy współpracy i dofinansowania UTW. Chodzi o przeniesienie tych dobrych praktyk na grunt lokalny.
Pani prezes Wiesława Borczyk podkreśliła trzy ważne tematy w działalności UTW:
a) Dobra organizacja i dobre zarządzanie UTW . Zarządy i liderzy UTW pracują społecznie ponosząc pełną odpowiedzialność za
sprawy finansowe , formalne itp. Padła propozycja, aby zaangażować do współpracy młodych ludzi jako np. asystentów prezesów.
b) Jakość programu aktywizacyjno-edukacyjnego UTW. Wg prelegentki do programów kształcenia UTW należy włączać elementy
gerontologii , andragogiki i pokrewnych subdyscyplin. Należy też sprawniej wykorzystywać patronaty wyższych uczelni
do pozyskiwania wykładowców.
c) Współpraca z samorządem terytorialnym, z którym można podpisać porozumienie o patronacie nad UTW.
Potrzeba dyskusji np. z Przewodniczącym Rady Miasta o programie współpracy miasta z NGO, zapraszania radnych ,
burmistrzów i samorządowców na spotkania ze słuchaczami UTW.
Ostatnim punktem programu był pokaz multimedialny poświęcony realizacji przez łańcucki UTW projektu „ Oswoić trzecią młodość”. Koordynatorką projektu była Elżbieta Nowicka , a projekt współfinansowany był przez MPiPS w ramach programu ASOS 2014-2020.
Z dorobkiem słuchaczy łańcuckiego UTW można się było zapoznać oglądając ilustrowane kroniki obrazujące siedem lat istnienia LUTW. Konferencji towarzyszyły też wystawy rękodzieła artystycznego , malarstwa i fotografii przygotowane przez członków
grup zainteresowań LUTW. Był to bardzo miły sposób zagospodarowania przestrzeni MDK połączony z równoczesną promocją aktywności artystycznej słuchaczy
Wszystkie referaty spotkały się z dużym zainteresowaniem uczestników Konferencji, czego dowodem była dyskusja i słowa podziękowania kierowane pod adresem organizatorów. Napiszmy więc wyraźnie, że pomysłodawczynią Konferencji była Otylia Piechowska – założycielka i kanclerz Stowarzyszenia Łańcucki Uniwersytet Trzeciego Wieku, a realizatorami aktywni słuchacze ŁUTW. Honorowy patronat nad Konferencją sprawowali:
Marszalek Województwa Podkarpackiego - Władysław Ortyl
Burmistrz miasta Łańcuta – Stanisław Gwizdak
Rektor Politechniki Rzeszowskiej – prof. dr hab. Inż. Marek Orkisz
Patronat medialny zapewniło Stowarzyszenie MANKO – wydawca Głosu Seniora, pisma bardzo popularnego wśród słuchaczy UTW.
Organizatorzy wyrażają Marszalkowi Województwa Podkarpackiego, wszystkim Patronom oraz Dyrekcji i pracownikom MDK w Łancucie głęboką wdzięczność za pomoc w przygotowaniu Konferencji.
Należy też docenić, że Panie Krystyna Bielowska, Wiesława Borczyk i Krystyna Lewkowicz mimo swoich licznych obowiązków wyraziły zgodę na przyjazd do Łańcuta i wygłoszenie referatów na Konferencji.
Linki do stron relacjonujących konferencję:
Tekst Janina Haładyj-Różak
Zdjęcia Adam Kunysz